درباره فقه افتراضی «مرکز بین المللی اجتهاد شورایی» انگلیس

➣ https://eitaa.com/muslimnair مُسْلِمْنا

🔹در روزهای اخیر به صورت گسترده پیامهایی با تأکید بر معرفی «مرکز بین المللی اجتهاد شوراییICCI» در انگلیس منتشر و با تمرکز بر اعلام نظر متفاوت آنها در برخی فتواهای خلاف مشهور، چهره ای غیر موجه از این شورا ترسیم شد. این پیامها که بعضاً از مغالطه «انگیزه و انگیخته» نیز استفاده می کردند، درصدد تخریب برخی چهره های سرشناس فقه شیعی مثل آیت الله دکتر سید مصطفی محقق داماد و استاد حیدر حب الله و.. هستند. با توجه به عدم وجود متنی معتبر به فارسی در مورد این شورا و در راستای افزایش آگاهی ها درباره این مرکز، در یادداشت ذیل به نکاتی در مورد این نهاد و مکانیزم نوپدید شورایی در فقه سنّتی شیعی اشاراتی خواهیم داشت.

1⃣ یکم:
هر چند برخی درصددند از نظر جریان شناسی این شورا را به جریان دگراندیشان منتسب کنند، ولی با بررسی نظرات آنها باید آنها را به طیف سنتی های حداکثری مقاصدی منتسب کرد. این شورا در راستای تحوّل در فقه شیعی سنّتی و تکیه بر نظریه پردازی غیرفردی در فقه و با تأکید بر شورایی بودن فرایند صدور فتوا بوجود آمده است. در اساسنامه این موسسه آمده است: مکانیزم اجتهاد با رویکرد استنباط فردی و دستیابی به درک دقیق موضوعات فقهی و نظریه پردازی در احکام شرعی بسیار دشوار است. این مجموعه با نصب العین قرار دادن حدیثی از امام باقر (علیه السلام) که می فرماید: «ان حیات العلم بالنقد و الرد: همانا حیات علم با بحث و نقد پایدار می شود» شکل گرفته است. در پرتو این دیدگاه، این جریان نه تنها به بررسی پرسش‌های جدید می‌پردازد، بلکه موضوعاتی را نیز بررسی می‌کند که پیشتر در فقه سنتی به نتیجه رسیده‌اند؛ اما همچنان چالش‌های بزرگی را برای جوامع مسلمان ایجاد می‌کنند.

2⃣ دوّم:

قلمرو فقه افتراضی و اظهار نظرهای این شورا دائر مدار برخی از اجماع های سست فقهی، احتیاط های واجب فقها، حیل شرعی در فقه شیعه است و عمدتا ناظر چالش های فقهی مکلفان در جوامع غربی است. ریشه های این شورا از نظر تاریخی می توان به فقه افتراضی یا ارایت بازگرداند.
پاره ای از مصادیق این فتواها که عمدتا مستند به کتب دست اول فقهی از تفسیر قمی تا فتواهای شاذ سید مرتضی، وسایل الشیعه و جواهر و... عبارتند از:
(۱). تفکیک حکم انواع سگ ها و صعوبت صدور حکم واحد برای انواع کلب به دلیل عدم تصریح حکم قرآن و فتواهای چندپهلوی برخی از فقهای متقدم
(۲) پرتاب بدن مسلمان در شرایط خاص (بیماری واگیر دار که باعث آلودگی آب های زیرزمینی می شود) به آسمان و دفن های غیر متعارف
(۳). شرط عدم مباشرت جنسی در عقد نکاح و رضایت زوجه به آمیزش در شرایط اختلاف زناشویی و خشونت خواندن این نوع جماع در فرهنگ مدرن
(۴). مصافحه با نامحرم بخاطر رعایت عرف اجتماعی و مبادرت به لمس نامحرم برای پرهیز از بی احترام به فرهنگ بومی و بدون التذاذ
(۵). جواز خواندن نماز به زبان بومی
(۶). جواز تبدیل قربانی حج به اولویت های مورد نیاز جامعه و حل معضلات جوامع مسلمان با هزینه قربانی
(۷). جواز سجده بر غیر الارض و ما ینبت منه
(۸). محدود کردن دامنه حرمت موسیقی و تفکیک انواع موسیقی و عدم صدور حکم واحد برای انواع موزیک
(۹). حلیت بازی با آلات قمار بدون برد و باخت
(۱۰). عفو و تخفیف حکم روزه بخاطر سختی و مدت طولانی کار در ایام روزه
(۱۱). جواز مصرف دارو در زمان روزه داری و عدم بطلان صوم به دلیل مصرف صرفا دارو
(۱۲). جواز روزه عاشورا بخاطر تقرب به خدا و نه به جهت همراهی با شادی تاریخی بنی امیه. همچنین جواز روزه عاشورا بخاطر پرهیز از نزاعهای خانوادگی در خانواده هایی که افراد خانواده از مذاهب اسلامی مختلف هستند و...

3⃣سوم:
صحنه گردان این اجتهاد شورایی به مرکزیت «موسسه المهدی» با محوریت عارف عبدالمهدی و حمایت دانشگاه بیرمنگام است. هر چند در پروپوزال این مؤسسه نام اساتیدی همچون آیت الله محقق داماد و استاد حیدر حب الله به چشم می خورد، ولی با فحصی که ما در رزومه علمی این بزرگان کردیم، چنین ارتباطی وجود نداشت. عمده معرفی اشخاص در این سایت از صفحه فیسبوک نقل شده است و هیچ تأیید رسمی از آنها در مورد همکاری با این مرکز وجود ندارد. هر چند شواهدی غیر رسمی از برگزاری جلسات مجازی با حضور برخی از این اساتید یافتیم.

🔹چهارم: پیشنهادهای فتوایی که در این شورا به‌عنوان صرفا راهنماهای فتوا منتشر می‌شوند، هیچ بار فتوایی ندارند و فاقد تأیید و مهر فتوای مجتهدین هستند و صرفا در حد یک پیشنهاد هستند. این پیشنهادات، مکلفان را قادر می سازد تا درک بهتری از فرآیند هر موضوع حساس فقهی پیدا و اطلاعاتی از پیشینه هر فتوا را به دست آورده تا بتوانند در موضوعات اختلافی تصمیمی آگاهانه تر بگیرند و مکلفان مختارند که پیشنهادات این مرکز را بپذیرند یا آنها رد کنند.

➣ ایتا:
➣ https://eitaa.com/muslimnair