آینده پژوهی جریان های سلفی-تکفیری در دوره پساداعش

محمد میرعبدلی ، رضا خراسانی

سلفیان تکفیری به عنوان یکی از نحله های فکری باسابقه در تاریخ اسلامی، همواره جهان اسلام را با آشوب ها و مشکلات متعددی مواجه ساخته اند و با فراز و نشیب هایی تاکنون به حیات خود ادامه داده اند، اما امروزه با توجه به تضعیف و کاهش یافتن قدرت گروه های سلفی-تکفیری به ویژه داعش در کشورهای عراق و سوریه که در بحبوحه انقلاب های عربی در خاورمیانه به طور غافل گیرکننده ای به عرصه درگیری ها وارد شده و به تدریج تبدیل به چالشی جهانی گردیدند. بررسی آینده پیش روی آنان جهت جلوگیری از تکرار حوادث اخیر از اهمیت ویژه ای برخوردار است، لذا پژوهش حاضر می کوشد تا با بهره گیری از روش سناریونویسی به عنوان یکی از روش های مهم دانش آینده پژوهی، چشم انداز حیات گروه های تکفیری در دوره پساداعش در قالب سناریو های مختلف -آینده های مطلوب، ممکن و محتمل- مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. در این راستا مولفه های مطرح شده عبارتند از: آینده مطلوب گروه های سلفی-تکفیری و مخالفان آن ها؛ آینده های ممکن: دولت سازی تکفیری ها در کشورهای مسلمان، ادغام گروه های سلفی-تکفیری با یکدیگر، پذیرش دموکراسی به عنوان بدیل خلافت از سوی تکفیری ها؛ آینده محتمل که برآیندی از مجموعه سناریوهای مطرح شده است. یافته های پژوهش حکایت از آن دارند که علی رغم شکست نظامی گروه های تکفیری، این گروه ها به طور کامل از بین نمی روند، بلکه همچون آتش زیر خاکستر منتظر بازگشت دوباره به صحنه منازعات خواهند بود.