درگذشت «نُوال ­سعداوی» فمنیست مسلمان و رمان نویس مشهور مصری که فرهنگ زن ستیز عرب و بنیادگرایی سلفی را برنمی تافت.

بنا بر گزارش روزنامه الاهرام نوال سعداوی، پزشک، روانپزشک، و نویسنده فمینیست مشهور مصری، پس از یک دوره بیماری طولانی در پایان دهه نهم زندگی خود درگذشت.

او در جوانی به‌دلیل بیان دیدگاه‌های سیاسی به اتهام ارتکاب جرایم علیه دولت به سه‌ماه زندان محکوم شد اما در زندان هم از‌پای‌ننشست و با استفاده از دستمال توالت و یک‌ مداد‌ ابرو مشغول به نوشتن خاطرات زندان شد. فعالیت‌هایش سبب شد تا نه‌تنها نظام سیاسی حاکم که بنیادگرایان سلفی نیز تحملش را نداشته باشند. نوال‌السعداوی به‌دلیل تهدیداتی که علیه جانش از سوی عناصر افراطی صورت گرفته بود، مجبور به ترک مصر در سال١٩٩٣ و مهاجرت به آمریکا شد اما یک‌دهه بعد موفق شد تا بار دیگر به وطنش بازگردد. «نوال» نه‌تنها از فمینیست‌بودن خود نمی‌هراسد، بلکه با افتخار می‌گوید: «از دید من فمینیسم عدالت اجتماعی، عدالت سیاسی و عدالت جنسیتی را دربر می‌گیرد. فمینیسم ارتباط میان پزشکی، روانشناسی، تاریخ، ادبیات و سیاست را به ما توضیح می‌دهد. بدون رویکرد فمینیستی نمی‌توان به درک صحیحی از سرکوب صورت‌گرفته علیه زنان رسید.»

او در سنین پایانی عمر نیز با شور جوانی به فعالیت برای دفاع از حقوق زنان و شرکت در جلسات سخنرانی و اظهارنظر درباره تحولات مصر و خاورمیانه ادامه می‌دهد. پرکاری «نوال» را از پاسخ «مونا حلمی» دختر او که در رمان‌نویسی راه مادر را ادامه می‌دهد، یافتم چراکه در پاسخ به نخستین درخواست مصاحبه اظهار کرد «نوال» برای نوشتن داستان به روستا رفته و چندهفته دیگر به قاهره بازخواهد گشت.

«نوال سعداوی» در ایران با کتاب معروف «چهره عریان زن عرب» شناخته شده است با این حال، در جهان عرب خوانندگان آثارش او را با بیش از ۵٠ رمان و نمایشنامه منتشرشده و اظهارنظرهای اجتماعی و سیاسی می‌شناسند. حوزه کاری «سعداوی» در زمینه راهکارهای مقابله با خشونت خانگی علیه زنان، روسپی‌گری و مقابله با بنیادگرایی سلفی بوده است. این زن مصری که همواره با افتخار می‌گوید میان انتخاب دوگزینه‌ای همسرش درباره نوشتن یا ماندن با او اولی را برگزیده است و از قرار ندادن نام خانوادگی مادر بر فرزند در نظام «پدرسالاری» و «مردسالار» حاکم بر جوامع خاورمیانه انتقاد کرده، در اظهارنظرهای سیاسی خود نیز موضعی سرسختانه دارد. او شدیدا مخالف جمعیت اخوان‌المسلمین و هوادارانش است و آنان را افرادی «مرتجع» و «عقب‌مانده» می‌داند که وجودشان برای جامعه و سیاست مصر مضر است. برجسته‌ترین فمینیست مصری معتقد است سقوط دولت «مرسی» در تاریخ ٣٠ژوئن٢٠١٣ میلادی نه نتیجه کودتای نظامیان مصر که برآمده از خواست و اراده مردم آن کشور بوده است. او رویدادهای ٣٠ ژوئن را ادامه آرمان‌های مردمی انقلاب ٢۵ژانویه٢٠١١ می‌داند و نسبت به آینده مصر امیدوار است. «نوال» خواست عمومی مردم مصر را رهایی از قیدوبند نظام اقتصادی «سرمایه‌داری»، سلطه «امپریالیسم خارجی» و «بنیادگرایی سلفی» می‌داند.

وی كتابهای زیادی با موضوع مسیله زنان در اسلام نوشته  و حساسیت خاصی به قباحت ختنه دستگاه تناسلی زنان در جامعه خود داشته است. ازاین رو برخی وی به عنوان "سیمون دو بووار جهان عرب" نام نهاده اند.

سعداوی بنیانگذار و رئیس انجمن همبستگی زنان عرب و بنیانگذار انجمن عرب بود. در سال 2004 ، وی جایزه شمال و جنوب را از شورای اروپا دریافت کرد. در سال 2005  برنده جایزه بین المللی اینانا در بلژیک و در سال 2012 میلادی دفتر بین المللی صلح به او جایزه صلح داده است.

نسب خانوادگی:

بزرگترین فرزند از نه فرزند خاندان سعداوی در سال 1931 در روستای کوچک کفر طحله متولد شد. خانواده او بسیار سنتی بودندو بدین جهت نوال سعادوی در شش سالگی ختنه شد. (قطع کلیتوریس) ولی با همه این گرایشات سنتی پدرش اصرار داشت که تمام فرزندانش تحصیل کنند.

پدرش یک مقام دولتی در وزارت آموزش و پرورش داشت ، که علیه رژیم اشغال انگلیس در مصر و سودان در طی انقلاب مصر در سال 1919 مبارزه کرده بود. در نتیجه  وی به یک شهر کوچک در دلتای نیل تبعید شد و دولت او را با عدم تبلیغ برای 10 سال مجازات کرد. پدر او نسبتاً مترقی بود و با دخترش با احترام زیادی یاد میکرد و از او حرف می زد. وی همچنین وی را به فراگیری زبان عربی تشویق کرد. هر دو والدین وی در سنین جوانی درگذشتند و سعداوی تنها مسئولیت تأمین هزینه خانواده بزرگ را بر عهده داشت.مادر و اجداد مادری او نیز ترک تبار بودند. یکی از تجربیات تلخ نوال سعداوی در دوران کودکی ختنه شدن در سن ۶ سالگی بود. او در در کتاب چهره پنهان حوا تعریف می‌کند که این تجربه دردناک را در کف حمام داشته درحالیکه مادرش در کنارش بوده است. برای همین، او در طول زندگی خود همواره علیه ختنه زنان تلاش می‌کرد و آنرا ابزاری برای ستم به زنان می‌دانست. او در دوران کودکی دریافت که دختران نسبت به پسران کم ارزش‌تر هستند.خانواده نوال سعداوی در سن ۱۰ سالگی تلاش کردند او را وادار به ازدواج کنند. اما او از این کار خودداری کرد و مادرش نیز از تصمیم او پشتیبانی کرد.

مادر و پدر نوال سعداوی او را به تحصیل تشویق کردند. مرگ پدر و مادرش در دوران جوانی باعث شد که بار مشکلات یک خانواده بزرگ بر دوش او بیفتد.

تحصیلات وفعالیت های اجتماعی:

سعداوی در سال 1955 از دانشگاه قاهره به عنوان پزشکی فارغ التحصیل شد. در آن سال ، او با احمد حلمی ازدواج کرد که با او به عنوان یک دانشجوی همکار در دانشکده پزشکی ملاقات کرد. آنها یک دختر به نام مونا حلمی دارند. این ازدواج پس از دو سال به پایان رسید. وی با تمرین پزشکی خود ، مشکلات جسمی و روانی زنان را مشاهده کرد و آنها را با اقدامات فرهنگی ظالمانه ، ستم مردسالارانه ، ستم طبقاتی و ستم شاهی ارتباط داد. شوهر دوم او، رشاد بیگ ، یک همکار پزشک بود. وی هنگام کار به عنوان پزشک در زادگاهش کفر طحله ، سختی ها و نابرابری های زنان روستایی را مشاهده کرد. نوال سعداوی هنگامیکه در زادگاه خود کفر طحله به کار پزشکی مشغول بود شاهد موارد زیادی از خشونت خانگی بود. در یک مورد که به دفاع از یک زن قربانی خشونت پرداخت از سوی دولت به قاهره فراخوانده شدسعداوی پس از تلاش برای محافظت از یكی از بیماران خود در برابر خشونت خانگی ، به قاهره احضار شد. وی سرانجام مدیر وزارت بهداشت بهداشت عمومی شد و با شوهر سوم خود ، شریف هاتاتا ، در حالی که در یک دفتر در وزارت بهداشت اشتغال داشت ، ملاقات کرد. هاتاتا ، همچنین یک پزشک پزشکی و نویسنده ، به مدت 13 سال زندانی سیاسی بود. آنها در سال 1964 ازدواج کردند و یک پسر دارند. سعداوی و هاتاتا 43 سال با هم زندگی کردند و در سال 2010 طلاق گرفتند.

نویسندگی وجنجالهای فکری وزندان

نوال سعداوی نخستین رمان خود را در ۱۳ سالگی نوشت. نخستین کتاب او من عشق را آموختم گزیده‌ای از چند داستان کوتاه است. آشنایی خوانندگان عرب با نوال سعداوی، با نخستین رمان او بنامِ مذکرات طبیبه (خاطرات یک زن پزشک) بود. وی پس از آن به نگارش رمان‌های دیگری از جمله امرآه عندنقطه الصفر (زنی در نقطه صفر)، امرأتان فی امرأه (دو زن در یک زن)، الغائب (غایب)، الحب فی زمن النفط (عشق در زمان نفت) و چند داستان کوتاه دیگر پرداخت. نوشته‌های نوال سعداوى به بیش از ۳۰ زبان برگردان شده‌اند.

نوال سعداوی در بیان عقاید خود کاملا بی‌پرده صحبت می‌کرد. این جسارت او به قیمت انتقادهای بسیار، تهدید به مرگ، و زندان تمام شد.

به گمان برخی، سعداوی بزرگ‌ترین نماینده زنان رمان‌نویس عرب است که در رمان‌هایش بیش از همه به زندگی خود پرداخته‌است. نوال سعداوی معتقد بود پیش از آنکه یک فمینیست باشد یک «نویسنده» و «داستان‌نویس» است.

سعداوی به انتشار یک مجله فمینیستی در سال 1981 به نام تقابل دست زد. وی در ماه سپتامبر توسط رئیس جمهور مصر انور سادات زندانی شد. سعداوی یک بار در یک مصاحبه اظهار داشت: "من دستگیر شدم زیرا به سادات اعتقاد داشتم. او گفت دموکراسی وجود دارد و ما یک سیستم چند حزبی داریم و می توانید انتقاد کنید. بنابراین من انتقاد از سیاست او را شروع کردم و به زندان افتادم". او حتی در زندان راهی برای مبارزه با ظلم به زنان یافت. در حالی که در زندان بود انجمن همبستگی زنان عرب را تشکیل داد. این اولین گروه فمینیستی قانونی و مستقل مصر بود. در زندان از قلم و کاغذ محروم شد ، اما این امر مانع ادامه نوشتن وی نشد. او برای ثبت افکار خود از "مداد ابروی سیاه و چسب" و "یک رول کوچک دستمال توالت قدیمی و پاره پاره" استفاده کرد. او در همان سال ، یک ماه پس از ترور رئیس جمهور آزاد شد. وی درباره تجربه خود نوشت: "از زمانی که قلم به دست گرفتم و نوشتم ، خطر جزئی از زندگی من بوده است. در دنیایی که دروغ می گوید ، هیچ چیز خطرناک تر از حقیقت نیست." وی در سال 1982 انجمن همبستگی زنان عرب را تأسیس کرد.

سعادوی یکی از زنانی بود که در زندان زنان قناطیر نگهداری می شد. حبس وی اساس خاطرات او را تشکیل داد ، (عربی : مذكرات فی سجن النساء ، 1983). تماس او با زندانی در قناطیر ، نه سال قبل از زندانی شدن در آنجا ، الهام بخش کار قبلی بود ، رمانی با عنوان زن در نقطه صفر (عربی : امرأة عند نقطة الصفر ، 1975).

آزار و اذیت بیشتر ، تدریس در ایالات متحده ، و فعالیتهای در حال انجام

در سال 1988 ، هنگامی که زندگی وی توسط اسلام گرایان و آزار و اذیت سیاسی تهدید شد ، سعداوی مجبور به فرار از مصر شد. وی پیشنهادی را برای تدریس در دانشگاه دوک در گروه زبانهای آسیایی و آفریقایی در کارولینای شمالی و همچنین در دانشگاه واشنگتن پذیرفت. او از آن زمان سمت های خود را در تعدادی از کالج ها و دانشگاه های معتبر از جمله دانشگاه قاهره ، هاروارد ، ییل ، کلمبیا ، سوربن ، جورج تاون ، دانشگاه ایالتی فلوریدا و دانشگاه کالیفرنیا ، برکلی  در سال 1996 ، او دوباره به مصر بازگشت.سعادوی پیش از کناره گیری به دلیل شرایط سختگیرانه برای نامزدهای انتخابات برای اولین بار ، به فعالیت خود ادامه داده و در انتخابات ریاست جمهوری مصر شرکت کرده بود. وی در سال 2011 در میان معترضین میدان تحریر85 بود. وی خواستار لغو دستورات دینی در مدارس مصر شده است.

در نمایشگاه کتاب گوتبورگ ، که در تاریخ 27 تا 30 سپتامبر 2018 برگزار شد ، جایی که وی پس از بهار عربی در یک سمینار توسعه در مصر و خاورمیانه شرکت کرد و در طی سخنرانی خود در مورد "استعمار ، سرمایه داری ، امپریالیستی ، نژادپرستانه "قدرت های جهانی به رهبری ایالات متحده با دولت مصر همکاری کردند تا انقلاب 2011 مصر پایان یابد. وی افزود که به یاد داشته است که آن زمان ایالات متحده آمریکا را دیده است. وزیر امور خارجه هیلاری کلینتون در میدان تحریر برای تشویق جوانان به رای دادن به اخوان المسلمین در انتخابات آینده اسکناس های دلاری را به جوانان تقسیم می کند.

نوشته ها و آثار علمی

 اولین نوشته های وی شامل مجموعه ای از داستان کوتاه با عنوان "من عشق را آموختم" (1957) و اولین رمان او ، خاطرات یک پزشک زن (1958) است. او از آن زمان رمان ها و داستان های متعدد و یک خاطره شخصی به نام "خاطرات از زندان زنان" (1986) را نوشت. سعداوی در تعدادی گلچین منتشر شده است و کارهای وی از عربی اصلی به بیش از 30 زبان ترجمه شده است ، از جمله انگلیسی ، فرانسوی ، آلمانی ، اسپانیایی ، پرتغالی ، سوئدی ، نروژی ، دانمارکی ، ایتالیایی ، هلندی ، فنلاندی ، اندونزیایی ، ژاپنی ، فارسی ، ترکی ، اردو و سایر موارد.

در سال 1972 ، او اولین کار خود را با عنوان غیر داستانی ، زنان و جنسیت ، منتشر کرد که خصومت مقامات سیاسی و الهیاتی را برانگیخت. همچنین منجر به برکناری وی در وزارت بهداشت شد. از کارهای دیگر می توان به چهره پنهان حوا ، خدا توسط نیل می میرد ، آواز حلقه ای ، جستجو ، سقوط امام و زن در نقطه صفر .

او در ساخت قطعه "When a یاغیان زن "در گلچین 1984 خواهر جهانی است ، ویرایش شده توسط رابین مورگان ، و یکی از مشارکت کنندگان در گلچین 2019 است دختران جدید آفریقا ، ویرایش شده توسط مارگارت باسبی .

رمان سعداوی زینا در سال 2009 در لبنان منتشر شد. ترجمه فرانسوی با نام مستعار نوال زینب، با استفاده از نام خانوادگی مادرش منتشر شد.

سعادوی انگلیسی روان صحبت می کرد و مسئله ترجمه به انگلیسی یا فرانسوی را "یک مشکل بزرگ" می دانست.

"قدرتهای سرمایه دار استعمارگرنده عمدتا انگلیسی زبان یا فرانسه صحبت می کنند ... من هنوز هم هستم توسط قدرتهای بزرگ ادبی در جهان نادیده گرفته می شود ، زیرا من به عربی می نویسم ، و همچنین به دلیل انتقاد از ذهن استعمارگر ، سرمایه دار ، نژادپرست ، مردسالار از ابرقدرتها. "

حمایت از ختنه دستگاه تناسلی

سعداوی در سنین جوانی تحت فرآیند ختنه دستگاه تناسلی زنان قرار گرفت. وی در بزرگسالی در مورد این عمل مطالبی را نوشت و از آن انتقاد کرد. وی در پاسخ به مرگ دختری 12 ساله ، بدور شاکر ، در طی عمل ختنه دستگاه تناسلی در سال 2007 با نوشتن: "بدور ، آیا برای از بین رفتن نور در ذهن تاریک مجبور شدی بمیری؟ آیا باید هزینه کنی؟ با زندگی عزیز شما بهای ... برای پزشکان و روحانیون برای یادگیری این که دین صحیح اعضای بدن کودکان را برش نمی دهد. " سعداوی به عنوان یک پزشک و فعال حقوق بشر نیز با ختنه مردان مخالف است. وی معتقد است كه هر دو كودكان پسر و زن مستحق محافظت در برابر ختنه دستگاه تناسلی هستند.

دین

در یک مصاحبه در سال 2014 ، سعاداوی گفت كه "ریشه ظلم به زنان در پست مدرن جهانی است سیستم سرمایه داری ، که توسط بنیادگرایی مذهبی پشتیبانی می شود ".

هنگامی که صدها نفر در حادثه زیارت 2015 (حج ) از مسلمانان به مکه ، عربستان سعودی ، وی گفت:

"آنها در مورد تغییر نحوه اجرای حج ، در مورد اینکه مردم در گروه های کوچکتر سفر کنند صحبت می کنند. آنچه آنها نمی گویند این است که له شدگی اتفاق افتاد زیرا این افراد برای سنگسار شیطان می جنگیدند. چرا لازم است شیطان را سنگسار کنند؟ چرا آنها باید این سنگ سیاه را ببوسند؟ اما هیچ کس این حرف را نمی زند. رسانه ها آن را چاپ نمی کنند. این عدم تمایل به انتقاد از دین؟ ... این امتناع از انتقاد از دین ... لیبرالیسم نیست. این سانسور است. "

او گفته است که عناصر ریشه های حج ، مانند بوسه زدن به "سنگ سیاه" 85 ، دارای ریشه های <1985>بت پرستی قبل از اسلام بود. سعداوی در طول فعالیت نویسندگی خود در جستجوی دانشگاهی هویت عرب بوده است.

حجاب

سعادوی حجاب اسلامی را "ابزاری برای سرکوب زنان" توصیف می کند. وی همچنین در مورد عینیت بخشیدن به بدن زنان و زنان بدون بدن مردانه در ساختارهای اجتماعی مردسالار متداول در اروپا و ایالات متحده انتقاد دارد.

ایالات متحده

در یک سخنرانی در سال 2002 در دانشگاه کالیفرنیا ، سعداوی جنگ به رهبری آمریکا علیه افغانستان را "جنگی برای بهره برداری از نفت در منطقه" و سیاست خارجی ایالات متحده و حمایت آن از اسرائیل را "تروریسم واقعی" توصیف کرد. سعداوی اظهار نظر کرده است که مصری ها با کمک آمریکا مجبور به فقر می شوند.

جوایز و افتخارات برگزیده

2004: جایزه شمال-جنوب از شورای اروپا

2007: دکترای افتخاری ، بلژیک

2007: دکترای افتخاری ، دانشگاه آزاد بروکسل ، بلژیک

2010: دکترای افتخاری ، ملی دانشگاه خودمختار مکزیک ، مکزیک

2011: جایزه استیگ داگرمن

2015: صد زن بی بی سی .

کتابشناخت:

سعاداوی به طور گسترده ای نوشته است ، برخی از او را قرار داده است بصورت آنلاین کار می کند کتاب های وی عبارتند از:

مرگ تنها مرد جهان (1974 ؛ ترجمه شریف هتاتا ، 1985) به انگلیسی منتشر شد به عنوان خدا می میرد توسط نیل

زن در نقطه صفر (1975 ؛ ترجمه شده توسط شریف هتاتا ، 1983)

چهره پنهان حوا: زنان در جهان عرب (1977 ؛ ترجمه شریف هتاتا ، 1980)

آواز گرد (1978 ؛ ترجمه مرلین بوث ، 1989)

مرگ وزیر سابق (1980 ؛ ترجمه شرلی ابر ، 1987)

او جایی در بهشت ​​ندارد (1979 ؛ ترجمه شرلی ابر )

دو زن در یک (1983 ؛ ترجمه عثمان نصیری و جانا گوف ، 1985)

سقوط امام (1987 ؛ ترجمه شریف هتاتا ، 1988 )

خاطرات از زندان زنان (1984 ؛ ترجمه مریلین بوث ، 1994)

معصومیت شیطان (1994 ؛ ترجمه شری ، 1994)

عشق در پادشاهی نفت ، ترجمه شده توسط و مالکوم ویلیامز (کتابهای ساقی ، 2000)

رمان (2004 ؛ ترجمه شده توسط و ، 2009)

تاریخچه انتشارات

در زیر لیست کاملی از کتابهای وی وجود دارد.

رمان (به زبان عربی)

خاطرات یک پزشک زن (قاهره ، 1958)

آن غایب (قاهره ، 1969)

دو زن در یک (قاهره ، 1971)

زن در نقطه صفر (بیروت ، 1973)

مرگ تنها مرد روی زمین (بیروت ، 1975)

آهنگ کودکان (بیروت ، 1976)

سقوط امام (قاهره ، 1987)

گانات و شیطان (بیروت ، 1991)

عشق در پادشاهی نفت (قاهره ، 1993)

رمان (قاهره: دارالحلال ناشران ، 2004)

زینا ، رمان (بیروت: دارالساقی ، 2009)

کوتاه مجموعه های داستان (به زبان عربی)

من عشق را آموختم (قاهره ، 1957)

لحظه ای از حقیقت (قاهره ، 1959)

لطافت كوچك (قاهره ، 1960)

نخ و دیوار (قاهره ، 1972)

عین الحیات (بیروت ، 1976)

او ضعیف تر بود (بیروت ، 1977)

مرگ وزیر سابق (بیروت ، 1978)

نمایشنامه ها ( به عربی)

دوازده زن در سلول (قاهره ، 1984)

داعش (قاهره ، 1985)

خدا در جلسه اجلاس استعفا می دهد (1996) ، منتشر شده توسط مادبولی ، و چهار نمایشنامه های دیگر موجود در آثار جمع آوری شده او (45 کتاب به زبان عربی) ، قاهره: مادبولی ، 2007

خاطرات (به زبان عربی)

خاطرات در زندان زنان (قاهره ، 1983)

سفرهای من در اطراف آن جهان (قاهره ، 1986)

خاطرات کودکی به نام سواد (قاهره ، 1990)

زندگی من ، قسمت اول ، زندگینامه (قاهره ، 1996)

زندگی من ، قسمت دوم ، زندگینامه (قاهره ، 1998)

زندگی من ، قسمت سوم ، (قاهره ، 2001)

غیر داستانی (به زبان عربی)

زنان و جنسیت (قاهره ، 1969)

زن خاستگاه است (قاهره ، 1971)

مردان و جنسیت (قاهره ، 1973)

ناک چهره زنان عرب (قاهره ، 1974)

زنان و روان رنجوری (قاهره ، 1975)

در مورد زنان (قاهره ، 1986)

نبرد جدیدی در آزادی زنان عرب (قاهره ، 1992)

مجموعه مقالات (قاهره ، 1998)

مجموعه مقالات (قاهره ، 2001)

تهیه وتنظیم در سردبیری مسلمنا